maandag 6 februari 2017

Hidden Figures

Hidden Figures past mooi in het rijtje van recente biopics die iets met wiskunde, wetenschap en technologie te maken hebben, mijn favoriete onderwerpen dus. Zo werden we een paar jaar geleden al getrakteerd op biografieën van Alan Turing (The Imitation Game) en Stephen Hawking (The Theory of Everything). De namen van de hoofdpersonages uit Hidden Figures zijn echter niet zo bekend als Turing of Hawking. Daar wil deze film, meer dan terecht, iets aan veranderen.

In Hidden Figures draait het om Katherine Johnson, Dorothy Vaughan en Mary Jackson, drie wetenschapsters die een belangrijke bijdrage hebben geleverd aan de ruimtewedloop in de begindagen van de NASA. Dat bijna niemand tot voor kort van deze dames had gehoord, heeft een reden: het gaat om Afro-Amerikaanse vrouwen, in een tijd dat zowel vrouwen als kleurlingen nog als minderwaardige wezens werden beschouwd (en zowat alle blanke Amerikanen dat doodnormaal vonden). Ze wisten zich echter, uiteraard niet zonder tegenkantingen, op te werken binnen een milieu dat bijna uitsluitend uit blanke mannen bestond, in een periode waarin in de Verenigde Staten nog de rassensegregatie van kracht was.

Hidden Figures

Dat laatste kunnen we ons nauwelijks nog voorstellen, maar mijn iets minder jonge lezers kennen het beslist nog van Zuid-Afrika, waar de apartheid pas in 1990 werd afgeschaft. In de Verenigde Staten maakte de Civil Rights Act al in 1964 een eind aan de segregatie. Voor die tijd hadden kleurlingen aparte scholen, aparte restaurants en kantines, aparte plaatsen achterin de bus en aparte toiletten. Pas in 1967 werd het verbod op gemengde huwelijken opgeheven, een jaar voordat in de Star Trek-aflevering Plato’s Stephchildren de eerste interraciale kus op de Amerikaanse televisie vertoond werd.

Deze film vertelt het verhaal van Katherine Johnson (Taraji P. Henson), Dorothy Vaughan (Octavia Spencer) en Mary Jackson (Janelle Monáe), die alle drie bij de West Area Computing Unit werkten in het Langley Research Center van NASA. De Unit bestond uitsluitend uit Afro-Amerikaanse vrouwen. In een tijd dat er nog nauwelijks computers waren, deed men op hen een beroep om allerlei berekeningen uit te voeren.

Hidden FiguresDe berekeningen die nodig zijn om een ruimtetuig met succes in een baan om de Aarde te brengen, zijn niet eenvoudig. Om dat voor elkaar te krijgen, waren nieuwe rekenmethodes nodig, en het was uiteindelijk Katherine Johnson die met de oplossing op de proppen kwam.

Hidden Figures is verplicht voer voor iedereen die geïnteresseerd is in de begindagen van de Amerikaanse ruimtevaart. We krijgen de Mercury Seven-astronauten te zien, windtunneltesten met de Mercury-capsule, de ruimtevlucht van John Glenn, en historische beeldfragmenten van o.a. JFK’s Moon Speech uit 1962 en de splashdown van Gus Grissoms Liberty Bell.

Voor een wetenschaps- en ruimtevaart-geïnteresseerde als ik is deze film bijzonder boeiend om te zien. Kers op de taart komt wanneer de IBM-computer zijn intrede doet in het tweede deel van de film. Die computer neemt een heel lokaal in beslag, wordt gevoed door ponskaarten, spuwt massa’s listings op kettingpapier en wordt geprogrammeerd in Fortran. Toen ik in het begin van de jaren ’80 informatica studeerde (ja, zo oud ben ik dus al), ging het er nog bijna exact op die manier aan toe. Op het gebied van computers is er de laatste decennia heel snel en heel veel vooruitgang gemaakt. Het is bijna onvoorstelbaar dat de smartphones waarmee we vandaag allemaal rondlopen stuk voor stuk krachtiger computers zijn dan de computers die de NASA gebruikte om een raket naar de maan te sturen!

De film is niet helemaal historisch accuraat, maar dat kan de pret niet derven. Immers: al in 1958, bij de overgang van NACA (National Advisory Committee for Aeronautics) naar NASA (National Aeronautics and Space Administration) werd de segregatie binnen de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie afgeschaft. De film geeft desalniettemin een bijzonder goed beeld van de tijdgeest.

Hidden Figures

Ook mooi meegenomen: er zijn nog enkele bekende acteurs in belangrijke bijrollen, met name Kevin Costner, Kirsten Dunst, Jim Parsons en Mahershala Ali. Vooral Parsons (gekend als de onnavolgbare Sheldon Cooper in The Big Bang Theory) is geknipt voor de rol van hoofdingenieur van de Space Task Group.

Hidden Figures heeft al enkele awards in de wacht gesleept en is genomineerd voor drie Oscars, waaronder die voor beste film. In de vroege uurtjes van 27 februari weten we of die nominaties verzilverd kunnen worden.

www.foxmovies.com/movies/hidden-figures

Edit: helaas geen Oscars gewonnen, maar drie nominaties zijn natuurlijk lang niet mis...